Wat

De afgelopen jaren, en hopelijk ook de komende jaren, heb ik me ingezet op diverse terreinen. De gemeenschappelijke noemer, bij de meeste activiteiten is daarbij “iets doen voor de zwakkeren van de samenleving”. Zij hebben daadwerkelijk een helpende hand nodig omdat velen het simpelweg niet op eigen kracht kunnen. Dat kan op zeer verschillende manieren.

IK ben daarbij met name gericht op bedrijven. Zij kunnen hierbij het verschil maken, al dan niet in samenwerking met publieke partijen. Het bedrijfsleven heeft de oplossing in handen voor een duurzame samenleving, waar er een plek is voor iedereen om zijn of haar bijdrage te leveren. Dat mag je MVO noemen maar dat doet me vaak te veel denken aan een beleidsmatige benadering met daarbij behorende managementjargon.

Je waarden en normen zijn leidend voor iedereen maar zeker voor een leider in hoeverre hij of zij een verandering kan doorvoeren. De leider draagt niet alleen het gedachtegoed uit maar, en dat is nog belangrijker, maar in doen en laten is hij of zij het voorbeeld voor de rest van de organisatie. Dan heeft het kans van slagen, anders niet.

Alles draait om de fundamentele vraag: Hoe krijgen we een duurzame samenleving en welke rol kunnen de bedrijven en organisaties waarin spelen. Daarover wil ik graag in gesprek komen. IK ben ervan overtuigd dat het anders kan en anders moet. Op de huidige wijze doorgaan is een doodlopende weg. De bewijzen stapelen zich op en we onderkennen niet dat daar een patroon achter zit.

Momenteel zitten we in een stikstof crisis. Die wordt opgelost. En dan gaan we weer over op de orde van de dag. Maar dan is daar PFAS. Ook daar vinden we een oplossing voor en ook dat is dan afgevinkt. Maar dan is er het WRR rapport dat zegt dat de participatiewet niet heeft gewerkt. Ook dat lossen we op. Dat is er CO2 uitstoot, de geluidshinder op Schiphol, fijnstof problematiek et etc. Zo kan ik nog eindeloos doorgaan.

Steeds openbaart zich een probleem, soms nemen we daarbij het woord crisis in de mond, en gaan alles in het werk gesteld om hiervoor een oplossing te vinden. Dat is een aanpak die niet leidt tot een fundamentele verandering. Als je deze zaken nader tot je laat doordringen dan zie ik daar een patroon in. 

Het zijn allemaal zaken waar we tegenaan lopen, alsof we het niet in de gaten hebben, alsof het ons overkomt. Blijkbaar hebben we de crisis niet kunnen voorkomen. Nee we hebben daar vaak geen enkele poging toegedaan. We laten het gebeuren, alsof we de crisis graag willen of we hebben het idee dat het allemaal wel mee valt.

Verder lossen we de problemen een voor een op, zonder naar het totaal te kijken. Structureel richten we niets in om een komende crisis te voorkomen. De oplossing wordt, vaak vanuit Den Haag, gezocht in wet en regelgeving. Maar dat brengt structureel geen enkele verandering op gang. 

Nee, de beweging zou ingang gezet moeten worden dat men het logisch vindt om duurzaam te ondernemen, en niet op de Angelsaksische manier die enkel en alleen uitgaat van groei en aandeelhouderswaarde. Met name in deze laatste twee zaken ligt de oorzaak van het proces dat ik hierboven schets en dus ligt daar ook de oplossing. 

Het vereist een fundamentele andere wijze van aansturen van een bedrijf. Niet puur denkend aan de aandeelhouder, niet a priori denken in groei. Nee het achtergrondscherm zou moeten zijn: Het creëren van maatschappelijke waarde passend bij de bijhorende waarden en normen. Dat is het hoogste doel dat nagestreefd zou moeten worden.

De grote vraag die direct daarbij om de hoek kom is: “Hoe doe je dat?”. Dat is uiteraard strek afhankelijk van het type bedrijf en organisatie maar ook de fase waarin de organisatie zich bevindt. Maar er is een aspect dat daar niet afhankelijk van is. Je moet het echt willen en ook overtuigd zijn dat dit bij je past. Dat geldt voor alle alle belangrijke actoren in het bedrijf, zoals RvC of toezichthouder, de bank de aandeelhouder etc. Maar vooral en bovenal geldt dat voor de leider van de organisatie of organisatieonderdeel. Daar begint het. Daar valt of staat het mee.